Wyniki wyszukiwania frazy: rocznica śmierci mamy - wiersze. Strona 137 z 157. atlantyda Wiersz 19 kwietnia 2010 roku, godz. 23:22 0,0°C Wspomnienie złej miłości Zdzisław Jerzy Bolek – poeta miłości. Są poeci żyjący głęboko w świadomości społecznej. Wielu jednak do niej nie trafia, a szkoda. Tak jest w przypadku Zdzisława Jerzego Bolka, którego 22 czerwca będzie obchodzona 47 rocznica śmierci. Debiut literacki i książkowy Zdzisława Jerzego Bolka przypada na drugą połowę lat Piękny cytat o tym, że ze śmierci trzeba zdawać sobie sprawę praktycznie cały czas, ale w sensie nieuchronności losu i kruchości życia. Powinniśmy skupić się na życiu i cieszyć się nim w pełnym wymiarze, czerpiąc radość z każdej chwili. "Przemijamy. Stare ustępuje miejsca nowemu, w ten sposób świat posuwa się naprzód. Vay Tiền Online Chuyển Khoản Ngay. Na piątkowym posiedzeniu Sejmu, posłowie wybrali siedem zasłużonych dla Polski osób, w tym dwie kobiety, na patronów 2023 roku. Na piątkowym posiedzeniu Sejmu dużo było spraw, które wywoływały ostre spory polityczne. Jednak oprócz spraw bieżących posłowie podjęli też uchwały o nadaniu patronów na kolejny rok. Tu emocji było o wiele mniej i każda z uchwał (ustanowienie roku dla każdego patrona odbywa się w osobnej uchwale Sejmu) została przyjęta większością ok. 430-440 głosów. Patroni na 2023 roku. Sejm wybrał siedem zasłużonych dla Polski osób Posłowie zdecydowali, że patronami kolejnego roku zostaną Wojciech Korfanty, Paweł Edmund Strzelecki, Aleksander Fredro, Aleksandra Piłsudska, Maurycy Mochnacki, Jadwiga Zamoyska i Jerzy Nowosielski. Patroni roku są zazwyczaj wybierani ze względu na związane z nimi równe rocznice, które przypadają na dany rok. Tak też jest tym razem. twitter Oprócz ustalenia patronów na kolejny rok, posłowie przyjęli też uchwały upamiętniające przypadające w tym roku rocznice. Uchwały dotyczyły: uczczenia wynalazcy Jana Szczepanika (1872-1926) w 150. rocznicę urodzin; upamiętnienia Mirona Białoszewskiego w 100. rocznicę urodzin; upamiętnienia setnej rocznicy utworzenia Związku Polaków w Niemczech i uczczenia Marii Mireckiej-Loryś - niezłomnej bohaterki niepodległego państwa polskiego, która zmarła 29 maja 2022 roku w wieku 106 lat. Patroni 2023 roku: Wojciech Korfanty 20 kwietnia 2023 r. przypada 150. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego. Posłowie w uchwale nazwali go – „jednym z ojców naszej niepodległości, wielkim synem śląskiej ziemi” oraz „wybitnym politykiem, myślicielem społecznym i publicystą”. Związany z chrześcijańską demokracją Korfanty w czasach II Rzeczypospolitej był członkiem Naczelnej Rady Ludowej, kierującej zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim, a następnie dyktatorem III Powstania Śląskiego, w wyniku którego najbardziej uprzemysłowione tereny Górnego Śląska stały się częścią Polski. W drugiej połowie 1923 r. był wicepremierem rządu Wincentego Witosa, zaś w okresie sanacji stał w opozycji, czego wynikiem była przymusowa emigracja i pobyt w więzieniu. „Zawsze wierzył w Polskę, dla której poświęcił całe swoje życie” – stwierdził Sejm w uchwale. Patroni 2023 roku: Paweł Edmund Strzelecki W 2023 r. przypada również 150. rocznica śmierci Pawła Edmunda Strzeleckiego, wybitnego polskiego podróżnika, odkrywcy i filantropa, który jako pierwszy Polak okrążył indywidualnie kulę ziemską w celach naukowych. Strzelecki badał Australię, gdzie najwyższy szczyt kontynentu nazwał Mount Kościuszko, na cześć przywódcy insurekcji z 1794 r. Patroni 2023 roku: Aleksander Fredro W przyszłym roku obchodzić będziemy także 230. rocznicę urodzin Aleksandra Fredry – „wywodzącego się ze starej rodziny szlacheckiej o kilkusetletniej tradycji najwybitniejszego polskiego komediopisarza, a także pamiętnikarza, poety oraz żołnierza kampanii napoleońskich” – napisał Sejm w uchwale. Fredro był twórcą oryginalnej polskiej komedii, autorem kilkudziesięciu utworów scenicznych wystawianych w teatrach Warszawy, Krakowa i Lwowa. Zadebiutował w 1815 r. jednoaktówką „Intryga na prędce czyli nie ma złego bez dobrego”. Sejm przypomniał w uchwale największe komedie Fredry, „Śluby panieńsie czyli magnetyzm serca”, „Zemstę”, „Pana Jowialskiego” czy bajki i wiersze dla dzieci: „Małpa w kąpieli”, „Paweł i Gaweł”, „Osiołkowi w żłoby dano”. Patroni 2023 roku: Aleksandra Piłsudska Rok 2023 będzie rokiem sześćdziesięciolecia śmierci Aleksandry Piłsudskiej, z domu Szczerbińskiej – działaczki niepodległościowej, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, odznaczonej za męstwo orderami Virtuti Militari, Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości. W 1921 r. wzięła ona ślub z Józefem Piłsudskim. Sejm w uchwale podkreślił zaangażowanie Aleksandry Piłsudskiej w działalność społeczną: pomoc dla sierot, organizowanie przedszkoli i szkół dla rodzin wojskowych, wsparcie najbiedniejszych i bezdomnych, tworzenie bibliotek i świetlic dla młodzieży. Patroni 2023 roku: Maurycy Mochnacki „Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – „Obywatel polski, wróg Moskwy” głosi napis na grobie Maurycego Mochnackiego w Auxerre – podkreślili posłowie w kolejnej uchwale. 13 września 2023 r. przypada 220. rocznica urodzin tego „konspiratora, dziennikarza, krytyka literackiego, pianisty, członka niemal wszystkich ówczesnych tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie i żołnierza Powstania Listopadowego, odznaczonego Virtuti Militari, wielokrotnie rannego w kolejnych bitwach z Moskalami” – głosi treść przyjętego przez Sejm dokumentu. „Tyranii Rosji przeciwstawiał polskie umiłowanie wolności” – napisali posłowie. „Do dziś wiele z jego diagnoz na temat natury Rosji i jej imperialistycznych dążeń związanych zwykle także z kulturowym barbarzyństwem nie straciło na aktualności” – podkreślił Sejm. Patroni 2023 roku: Jadwiga Zamoyska „W listopadzie 2023 r. upłynie sto lat od śmierci Jadwigi Zamoyskiej - współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowanej społecznie patriotki, służebnicy Bożej, poliglotki, autorki spójnego systemu pedagogicznego, założycielki pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego i prekursorki myślenia o oświacie w kategoriach zarządzania projektem” – napisał Sejm w kolejnej uchwale. Założona przez nią w 1882 r. Szkoła Domowej Pracy Kobiet, była „nowoczesną odpowiedzią na ówczesne potrzeby społeczne kobiet". Dzięki jej wsparciu sukcesem zakończyły się starania jej syna Władysława o odzyskanie dla Polski Morskiego Oka. Z należących do obojga dóbr, na mocy ustawy sejmowej, powstała Fundacja Zakłady Kórnickie. Jak podkreślił Sejm, zarówno temu, jak i wszystkim innym dziełom Zamoyskiej przyświecało motto „Służyć Bogu, służąc Ojczyźnie, służyć Ojczyźnie, służąc Bogu”. Była jedną z pierwszych osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski. Patroni 2023 roku: Jerzy Nowosielski W roku 2023 obchodzić będziemy stulecie urodzin Jerzego Nowosielskiego – „wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon” – czytamy w uchwale podjętej przez Sejm. Nowosielski uznawany jest za jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Nie tylko tworzył sztukę, ale także pisał o niej. Wykonał wyposażenie i polichromie licznych świątyń rzymskokatolickich, grekokatolickich i prawosławnych. Malował także akty kobiece i pejzaże oraz formy abstrakcyjne. „Jego sztuka do dziś uznawana jest za zjawisko unikatowe, łączące w sobie strefę sacrum i profanum” – napisali posłowie. Czytaj też:Opozycja i PiS jednym głosem. „Nie mamy żadnych zastrzeżeń i to jest przełom” A mój tata lataAndrzejkiAnioł StróżAwantura w lesieAzorekBaba JagaBabciaBabcia jak wróżkaBajki krasnali BalBal dmuchawcówBal lalekBal przedszkolakówBal w przeszkoluBal u laliBalonikiBałwanekBałwanek ze wzniesieniaBałwankiBałwanyBawi się zima namiBeksaBiały kotekBędą pisankiBiała kuleczkaBiała zimaBibliotekaBiedronka siedmiokropkaBocian i żabaBocianyBociekBoleń drapieżna rybaBoli mnie brzuszekBomba witaminowaBoże NarodzenieBrak mi Ciebie tatoBrak mi ciebie mamoBraterska miłośćBrzęczą szybyBudzikBunt kurkiBurek przegania chmuręBurzaBuziaki dla mamyCała Polska czyta dzieciomChciałabym gwiazdkę z niebaChmury dbają o figuryChochlik drukarskiChochlikiChochlik małyChoineczkaChoinkaChora KarolciaChora kuraChora ZosiaChory bałwanChory AntosChory LeośChory StaśChwalipiętaCiągle padaCiekawski JaśCiekawska IgaCiekawska OlaCo by byłoCo ci mamo daćCo rano to samoCo za dziwyCo z jajkamiCo zrobił misiu?Cud śnieżynkiCudna łąkaCudne latoCyganeczkaCzapka - wiersz zagadkaCzarodzieska wiosnaCzarodziejski bałwanekCzarnulkaCzarny potwórCzarodziej czerwiecCzarodziejski kotekCzasCzas do szkołyCzas uciekaCzekam MikołajuCzekoladaCzekoladowe słodkościCzerwcowe słońceCzerwiecCzerwień i bielCzerwony guziczekCztery kotkiCzuwaj AniołeczkuCzwartek tłustyCzubatkaCzułośćCzy ktoś widział mojego bałwanka?Czy to jesień?Czy to jesień, czy zima?Czy to zima, czy już wiosna?Czy to zima się skrada?Dbaj o ząbkiDeszcz jesiennyDeszcz wrześniowyDeszczowe kropleDeszczowe wakacjeDla ciebie tatoDla dzieciDla hecyDla kogo te kwiatki ( z okazji Dnia Matki)Dla mamyDlaczegoDlaczego Mama mnie kocha?Dlaczego odszedłeś Tato?Dlaczego piszę dla dzieci?Długo na siebie czekać kazałaDobranocDobranoc drogie dzieciDobrze mieć gaśnicęDraka w kurnikuDrogi MikołajuDmuchawceDobry sąsiadDo szkoły wracać czasDroga mamoDuży bałwanDwa bałwanyDziadekDziadek na sto dwaDziadku,dlaczego?Dziecięce fantazjeDzielna HaniaDzieciństwoDzielni strażacyDzień babciDzień bez samochoduDzień czekoladyDzień Dziadkadzień DzieckaDzień Dziecka-życzeniaDzień Kobiet-Lubię być adorowanaDzień MamyDzień MatkiDzień MężczyznyDzień OjcaDzień PolicjantaDzień wagarowiczaDziewczynka idzie do szkołyDziewczynka złotowłosaDzikie płodyDzięcioł i wronaDzięcioł-wierszowana zagadkaDziękuję MamoDzisiaj jest Dzień DzieckaDziura w płocieDziwna sprawaDzyń dzyńDżdżownicaDźwięk dzwoneczkówDźwięk rozpaczyEgoista wiatrFantazjaFantazje TomkaFigurki z drewnaFochy OliFotelFranio tchórzGadajaca lodówkaGałgankowa lalaGąska w lesieGąskiGdy słoneczkoGdybym był malarzemGdyby mama wróżką była Gdybym ja skrzydełka miałaGdzie byłeś Aniołeczku?Gdzie jest kot Bamboszek?Gdzie ta wiosnaGdzie ta zimaGerdaGimnastykaGłodna wronaGłodny kotekGłodny ptaszekGłupie fochyGłupstwa na bokGórnikGroszek z fasoląGroźny wirusGrudzień bliskoGrymaśnicaGrymaśnik JaśGrypaGrzybkiGwiazda BetlejemskaHarce myszkiHejże zimoHen za lasemIdzie jesieńIgaIgła-wiersz zagadkaIdzie Ola do przedszkolaIdzie wiosnaIdzie MikołajIdzie zimaInterpunkcjaJabłkaJabłonkajajkaJanuaryJak jajeczko zostało pisaneczkąJak rozpoznać swój talentJaskółeczkaJeden maleńki procentJesienna paniJesienne poczynaniaJesienny wiatrJesieńJesień jak dziewczyna młodaJesień w lesieJest już nockaJestem IgaJestem motylemjeżykJodełkaJulka, mała kuchareczkaJuż niebawem świetaJuż przybyła jesieńKacper na rowerzeKacperek dostał rowerekKaczkaKaczkiKaczka na wycieczceKaczka w kąpieliKaczuszka i smokKaktusikKalafior i różaKarmnik w ogrodzieKarmnikiKarnawałowy balKartonowy zamekKaruzelaKasiaKąpiel misiaKąpiel pieskaKasztanowe cudeńkaKasztanowe ludkiKiciuśKiedy przyjdzie MikołajKiedy przyjdziesz wiosno?Kiedy słoneczko świeciKleszczeKłamczuszekKłamstwo czy fantazjaKochaj mnieKocham wakacjeKocie myśliKocham Cię MamoKocham cię tatoKochana babciaKochane babunieKochane dzieciKochane latoKochani dziadkowieKochany dziadzio Kochany MikołajuKocia dietaKogut Buzi kurkiKogut leniuszekKogut na warcieKogut ZdzichuKogut z wiejskiej zagrodyKolejna rocznicaKoleżankiKolorowa jesieńKolorowe lizakiKolorowe ptakiKolorowe rabatyKołysankaKołysanka dla córeczkiKołysanka dla syneczkaKołysanka dla TosiKołysanke zagram ciKomar i muchaKominiarzKoniec lata bliskiKoniec starego, poczatek nowegoKoniec wakacjiKoniec złotej jesieniKoraliki z niebaKorniszonyKot AmbrożyKot czy lewKot ElzonekKot FilipKot i myszKot MaurycyKot myślicielKot niecnotaKotek gapaKotek IgiKotek i myszkaKotek kłamczuszekKotek JasiaKotek LorekKotek łakomczuszekKotek łapki grzejeKotek na rybachKotek na spacerzeKotek na zakupachKotek PuszekKotek trzpiotekKotkiKrakowiaczekKrasnoludekKrokusikKróliczekKrótki liścik do MikołajaKrzyś boi się myszekKto mi podpowiadaKto mnie uratujeKto potrafi liczyć-zagadkaKto to taki (jesień)Kto uwolnił słoneczko?Kto taka babcię ma jak jaKtoś nadchodziKtoś ukradł bałwankaKubuśKuligKura z KołobrzeguKurek sześćKurkaKurka i pawieKurkę boli brzuszekKwiecieńLala i miśLala nie chce spaćLala w kąpieliLaleLaleczkaLaleczka KrysiaLament ptasiLany poniedziałekLatoLato odchodziLato umykaLaurkaLecą bocianyLeci muszka do garnuszkaLekcja matematykiLeniwy kotekLeoneklepiejeLetni brzaskLetni deszczykLiczymy kaczuszkiLipiecLisek złodziejaszekList do MikołajaList do Świętego MikołajaList z koloniiLiścik do MikołajaLubię bajkiLutyŁabędźŁaciata krowaŁakomczuszek miśŁobuziakŁzaMagia nocyMagia ŚwiątMagiczna noc Bożego NarodzeniaMagiczne akwareleMajMaja z Basią w piłkę grająMajowy klimatMajowy ranekMaleńka kaczuszkaMaleńki nicpońMaliny i cytrynyMalowane polaMalowane słowemMalutka kaczuszkaMalutka żyrafaMalutki kotekMała grymaśnicaMała HaniaMała IgaMała myszkaMała szara myszMała trzpiotkaMała trzpiotka ZuzaMała zagubiona gąskaMałgorzataMały JasioMały jeżykMały kotekMały leniuszekMały pluszowy miśMały wirusMamusiu mojaMarchewkaMarchewkowy nosekMaruda JaśMarzeniaMarzenia gąskiMarzenie choineczki w Dzień Bożego NarodzeniaMarzenie gwiazdkiMarzenie jajkaMarzenie bezdomnego psaMeczMiesiąc luty na urlopieMikołajMikołaj gromadzi prezentyMikołaj przybędzieMikołaj ŚwietyMiłoszekMiś i lalaMiś na spacerzeMiodekMkną saneczkiMkną saneczki z MikołajemMleczeMleczkoMłodsza siostraModlitwa BartoszkaModnisia babciaModnisia biedroneczkaModrzewieMoja babciaMoja babcia jest bombowaMoja babcia jest kochanaMoja lalaMoja mamaMoje pisanieMoje wierszeMorskie bałwanyMotyl trzpiotekMotyleMotylkiem byćMój dziadekMój piesekMój pies gadaMój przyjaciel leńMój przyjaciel piesMój tata wszystko zrobić umieMój wujek jest strażakiemMówią, że czas leczy ranyMrowiskoMroźna zimaMrówka i słowikMruczka senMucha z SandomierzaMuchomorekMydełko kontra koronawirusMysia paradaMysia rodzinaMysz i kotNa dobranocNa wakacjeNajlepsza babciaNajlepsze jajeczkaNajlepszy dziadekNajpiękniejsza babciaNa kolonii fajnie jestNalot MikołajaNarcyzNarodziny TosiNatarczywa muchaNauczka dla TosiNauczycielNa wakacjach jest wesołoNawałnicaNad grobem mateczkiNadchodzi wiosnaNadeszły wakacjeNarodzenie PanaNauka potęgąNici ze spaceruNie ma się czego baćNie płacz małaNie przebrzmiało latoNiesforny JasioNie założę mundurkuNie ma laliNiech nam zyjąółćąńćiNiedojrzała gruszkaNim przyjdzie latoNie otwieraj drzwi nikomuNiesforna gąskaNieszczelny kranNiewidzialny AniołNiewyspana ZosiaNieznany jest los człowiekaNocNockaNocą przybyła zimaNocne chochlikiNowy RokNumer alarmowyObok mnie stoi AniłObrażone laleObudziła się wiosnaOburzony listopadOch te kłótnieOdjazdowa babciaOdpoczynku czas,czyli wakacjeOdwiedzinyOla czeka na MikołajaOla porzuciła misiaOmdlenieOpaski odblaskoweOpowiesz mi bajeczkęOrkan AleksandraOrkan KsaweryOwoc miłościOznaki jesieniPająk i kuraPamięć o rodzicachPamiętam MamoPani Hipcia jest choraPani wiosnaParkowa karuzelaParowa lokomotywaPaździernikPchełkaPerlicze jajeczkoPewna kaczkaPewna krowaPewna kurkaPewna żabkaPędzą sanie z MIkołajem Pędzi Mikołaj do dzieciPędzi pociągPiekarzPiesek UliPiękna zimaPimpuśPiernikowe szaleństwoPierwszoklasistaPierwszy kwietniapies u weterynarzaPiesekPiesek w łatyPiesek ze schroniskaPiknik na łącePingwin-wiersz zagadkaPiotruś mały budowniczyPirat drogowyPiszę dla dzieciPlastikowe nakrętkiPlastykaPluszowy mis ma święto dziśPłaszczykPobudkaPod podłogąPodarki dla dzieciPodglądaniePogrążona w smutkuPolna myszkaPomagajmy sobiepomidorekPomocnica malarzaPomyłka myszkiPoranna aferaPoranna gimnastykaPoruszenie w kurnikuPoruszenie w stawiePorzucony kotekPosprzątaj TosiuPowiedz kaczuśPowstanie WarszawskiePowstańcy warszawscyPożarPożegnanie lataPóźne latoPrawda szczeraPrezent dla MamyPrima aprilisProśba bocianaProtest GabiPrószy śnieżekPrzechwałki ślimakaPrzed snemPrzedszkolaczekPrzedwiośniePrzemoknieta kurkaPrzemówienie sowyPrzeogromne śniadaniePrzestraszone żabkiPrzestraszony LeośPrzeuroczy majPrzeziębienie-zagadkaPrzybył punktualnie o północyPrzygoda bocianaPrzy kominkuPrzyjaciółkiPrzyjcielPrzyjaciel piesPrzyjechała zimaPrzyjęcie u kurkiPrzypomnienie o modlitwiePrzyrzeczenia TomkaPrzyszła w bieliPrzyszła wiosnaPrzyszło latoPsotnik wiatrPszczeli jadPszczółkaPszczółka MajaPszczółkiPszczynaPuchadełkoPustka w głowiePustoszeją rabatyRadość wielkaRąbek niebaRodzinne spotkanieRodzinne śniadanieRokRoratyRozkaz kogutaRozmarzona HaniaRozmowa ze sobąRóżyczkaRuda kurkaRuda wiewióreczkaRudowłosa HeniaRudy kotekRudzielecRybkaRybka dla kotkaRybnicki Pólmaraton Księżycowya dzieci W dniu 8 maja 1943 r. został rozstrzelany Władysław Szlengel, polski poeta pochodzenia żydowskiego, autor tekstów kabaretowych i piosenek. W pierwszej części Archiwum Ringelbluma znalazło się kilkanaście utworów satyrycznych, które Szlengel napisał przed akcją likwidacyjną. W drugiej części Archiwum umieszczono kolejne wiersze, „Małą stację Treblinki”, „Paszport”, „Za pięć dwunasta!!!”, „Telefon” i inne. Władysław Szlengel / Władysław Szlengel urodził się w Warszawie w 1912 lub 1914 roku. [1] Mieszkał z rodzicami w kamienicy przy ulicy Waliców 14. Jego ojciec, Maurycy Szlengel, był artystą malarzem i scenografem, zmarł w 1934 r., natomiast matka, Mala z domu Wermus, zmarła dwa lata później. Nie mamy wiele informacji na temat jego najbliższej rodziny — wiadomo, że miał brata (lub braci) i żonę, ale nie znamy nawet jej imienia. Uczniowie 3-klasowej Szkoły Kupieckiej Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy z ul. Waliców. W pierwszej ławce siedzi pierwszy z lewej Władysław Szlengel, fot. NN, przed ŻIH Szlengel ukończył Szkołę Kupiecką Zgromadzenia Kupców w Warszawie. W okresie międzywojennym współpracował z pismami: „Nasz Przegląd” (tam też debiutował 31 sierpnia 1930 wierszem Cjankali), „Chochoł”, „Szpilki”, „Robotnik”, „Sygnały”. W swoich utworach podejmował tematykę żydowskiej tożsamości, relacji polsko-żydowskich, a także komentował bieżące wydarzenia międzynarodowe. Jego piosenki były nagrywane przed wojną na płytach Syrena-Electro i Odeon, śpiewali je popularni piosenkarze z okresu lat 30., Adam Aston, Mieczysław Fogg czy Wiera Gran. Uczniowie 3-klasowej Szkoły Kupieckiej Zgromadzenia Kupców. W pierwszym rzędzie, pierwszy z prawej Władysław Szlengel, fot. NN, przed 1933 / Zbiory ŻIH Uczniowie 3-klasowej Szkoły Kupieckiej Zgromadzenia Kupców. W pierwszym rzędzie pierwszy z lewej Władysław Szlengel, fot. NN, przed 1930 / Zbiory ŻIH Układał też polskie wersje przebojów zagranicznych i utworów filmowych. W piosenkach pisanych w stylu andrusowskim oddawał warszawski folklor, utrwalał wizerunki postaci z niższych sfer, ulicy czy półświatka (Panna Andzia ma wychodne, Jadziem, panie Zielonka, Dziewczyna z Podwala). Pisał teksty dla kabaretów, Cyrulika Warszawskiego, Ali Baby i teatrów rewiowych — teatru Wielka Rewia, Małe Qui Pro Quo, Tip-Top. Władysław Szlengel przed afiszem filmu „Hrabia Monte Christo”,lipiec 1930 r. Zbiory ŻIH Po wybuchu wojny wziął udział w obronie Warszawy. Po kampanii wrześniowej przedostał się z żoną do Białegostoku, gdzie pracował jako konferansjer i kierownik literacki w Polskim Teatrze Miniatur. Następnie przeniósł się do Lwowa, gdzie występował we Lwowskim Teatrze Miniatur. Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej wrócił do Warszawy i ponownie zamieszkał z żoną w kamienicy na ul. Waliców, która znalazła się na terenie getta. W getcie kontynuował działalność poetycką i artystyczną. W kawiarni Sztuka przy ul. Leszno zorganizował kabaret literacki; największym przebojem był wykonywany przez Wierę Gran Jej pierwszy bal, utwór skomponowany przez Władysława Szpilmana ze słowami Szlengla na motywach walca To dawny mój znajomy z opery Ludomira Różyckiego Casanova. Atrakcją programów był wystawiany od marca 1942 r. Żywy Dziennik, czyli fraszki, wierszyki, kalambury, parodie stanowiące prześmiewczą kronikę getta. Szlengel był jednym z inicjatorów tego cyklicznego widowiska nawiązującego do formy i treści gazety codziennej. Pisał teksty, był także jednym z występujących aktorów i prowadził konferansjerkę. Władysław Szlengel (z prawej) i Ignac ŻIH Jak pisał Ringelblum, utwory Szlengla cieszyły się powodzeniem, wzruszały słuchaczy do łez, gdyż były na czasie, poruszały tematy, którymi żyło i pasjonowało się getto. [2] Recytowano je na wieczorach literackich, krążyły przekazywane z rąk do rąk w odpisach maszynowych lub hektografowanych. Halina Birenbaum, która przeżyła getto warszawskie, wspominała, że wiersze Szlengla czytano wieczorami w domach, w szopach, na placówkach, przekazywano ich odpisy z rąk do rąk, przekazywano ustnie. Pisane w getcie na gorąco, w palącym, piekielnym transie wydarzeń w ciągu tych lat – były żywym odzwierciedleniem naszych uczuć, myśli, pragnień, bólu i bezlitosnej walki o każdą chwilę życia. [3] Sam Szlengel pisał o nich: Wiersze moje (…) pisałem w antraktach straszliwych zdarzeń, echa których doszły i do was, przyjaciele. Jak uśmiechy uspokajające umierającego między jednym drgnieniem bólu a drugim — zjawiały się smutne te rymy i rytmy. [4] W swoich utworach dokumentował też zagładę narodu żydowskiego. Po wielkiej akcji likwidacyjnej wiersze Szlengla stały się kroniką bieżących nastrojów, nadziei i obaw resztek ludności getta. [5] Do najbardziej znanych należą: Okno na tamtą stronę, Obrachunek z Bogiem, Dwie śmierci, Kontratak, Paszporty, Rzeczy, Mała stacja Treblinki. Władysław Szlengel, „Mała stacja Treblinki"Archiwum Ringelbluma W ostatnich utworach, pisanych między styczniem a kwietniem 1943 roku, Szlengel splata wątek polskiego i żydowskiego ruchu oporu. Jak wskazuje Ruth Shenfeld, w wierszu Za pięć dwunasta!!! Szlengel parafrazuje Redutę Ordona Adama Mickiewicza, pean na cześć walczących do ostatka powstańców listopadowych. [6] Władysław Szlengel, „Za pięć dwunasta!!!"Archiwum Ringelbluma Za pięć dwunasta!!! Nam schodzić nie kazano Pod strych, jak koty – po szczeblach drabiny Przeskakiwaliśmy w pocie i w strachu. Czekamy na noc – od szóstej rano, My, co trawimy rozpacz godziny W lochach skuleni – plackiem na dachu. Na dachu z twarzą martwą i bladą Schował się brat – taki drżący Żyd, Co chciałby zniknąć pod cieniem komina... (...) Swoje wiersze wydawał konspiracyjnie w zbiorkach kolportowanych w formie maszynopisów: Wołanie w nocy, Donos poetycki, Zahlen bitte, Wiersze z dni ostatnich. Z myślą o przyszłym odbiorcy przygotował w styczniu 1943 roku zbiór wierszy pisanych w getcie, któremu nadał tytuł Co czytałem umarłym. Poprzedził go słowem skierowanym Do polskiego czytelnika, w którym wyrażał nadzieję, iż tom ten stanie się kiedyś publicznie dostępny i że może weźmie [do ręki] te karty Polak-demokrata, dla którego męka narodu, który dzielił z nim lata dobre i złe — nie będzie obojętna. [7] Kartka umieszczona na drzwiach wejściowych z informacją, jak dzwonić do poszczególnych lokatorów - wśród nich Władysława Szlengla - mieszkania przy ul. Świętojerskiej 34 w getcie warszawskim. Archiwum Ringelbluma W pierwszej części Archiwum Ringelbluma znalazło się kilkanaście wierszy satyrycznych, które Szlengel napisał przed akcją likwidacyjną. W drugiej części Archiwum umieszczono kolejne wiersze, Małą stację Treblinki, Paszport, Za pięć dwunasta!!!, Telefon, a także Rzeczy, który Szlengel napisał na konkurs ogłoszony przez czasopismo literackie „Kultura Jutra”. Zdaniem Samuela D. Kassowa, jest mało prawdopodobne, aby Szlengel był współpracownikiem Oneg Szabat, głównie ze względu na jego przynależność do żydowskiej policji, z której wystąpił na początku wielkiej akcji likwidacyjnej. [8] Część rękopisów Szlengla została ukryta w podwójnym blacie stołu – odnalazły się przypadkowo dopiero w latach sześćdziesiątych. [9] Szlenglowi udało się uniknąć wywózki z getta dzięki temu, że był przypisany do szopu szczotkarzy. Mieszkał wówczas z żoną przy ul. Świętojerskiej 34, jego sąsiadem był Marek Edelman. Kontynuował tam pisanie Żywego Dziennika i wygłaszał go na spotkaniach literackich. Planował napisać powieść o teatrze polskim, pracował nad sztuką Pomnik Judasza oraz nad Encyklopedią Getta Warszawskiego. Nie zachował się jednak żaden z tych tekstów. W przejmującym prozatorskim tekście Co czytałem umarłym opisał akcję selekcyjną w szopie szczotkarzy, która rozpoczęła się 18 stycznia 1943 roku. Po akcji udało mu się kilkakrotnie — jako rzekomemu konwojentowi transportu z szopu – opuścić getto. Szukał ratunku, oparcia i kryjówki u swoich przyjaciół po aryjskiej stronie. Bez skutku. W obliczu tych starań wyjątkowo boleśnie brzmi jego wiersz „Telefon”: Władysław Szlengel, „Telefon".źródło: Archiwum Ringelbluma Telefon Z sercem rozbitym i chorym Z myślami o tamtej stronie Siedziałem sobie wieczorem Przy telefonie. I myślę sobie: zadzwonię – Do kogoś po tamtej stronie, Gdy dyżur mam przy telefonie Wieczorem – I nagle myślę: na Boga – Nie mam właściwie do kogo W roku trzydziestym dziewiątym Poszedłem inną drogą. Rozeszły się nasze drogi Przyjaźni ugrzęzły w toni I teraz, no proszę – nie mam Nawet do kogo zadzwonić. W czasie powstania w getcie ukrywał się w schronie Szymona Kaca przy ulicy Świętojerskiej 36. Po wykryciu schronienia przez Niemców został wraz z żoną rozstrzelany w dniu 8 maja 1943 r. Te wiersze miałem kiedyś czytać ludziom, którzy wierzyli w przetrwanie, miałem razem z nimi przeglądać ten tomik jako pamiętnik szczęśliwie przebytego koszmarnego okresu, wspomnienia z dna piekła — towarzysze mojej wędrówki odeszli, a wiersze stały się w przeciągu jednej godziny wierszami, które czytałem umarłym. [10] ---------------------------------- Utwory Szlengla zostały opublikowane w: Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 26: Utwory literackie z getta warszawskiego, oprac. Agnieszka Żółkiewska, Marek Tuszewicki, Warszawa 2017. Przeczytaj też: „Drzwi otwarte, a za drzwiami — strach. Posłuchaj piosenek Władysława Szlengla z getta warszawskiego” Nieznane zdjęcie Władysława Szlengla z 1938 roku Przypisy: [1] Nie odnaleziono dokumentów potwierdzających rok urodzenia poety. Większość not biograficznych podaje rok 1914, jednakże w pochodzących z 1940 r. materiałach Wydziału Propagandy i Agitacji Białostockiego Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii (bolszewików) zawierających spis pisarzy, malarzy, artystów i aktorów w obwodzie białostockim, Władysław Mojsejewicz Szlengel figuruje jako urodzony w 1912 r. w Warszawie. Najprawdopodobniej informacja ta pochodzi bezpośrednio od samego poety. [2] Emanuel Ringelblum, Pisma Emanuela Ringelbluma z bunkra, pełna edycja Archiwum Ringelbluma, t. 29a, opr. Eleonora Bergman, Tadeusz Epsztein, Magdalena Siek, ŻIH, Warszawa 2018, [3] Za: Samuel D. Kassow, Kto napisze naszą historię?, s. 520, Słowo, które nie ginie nigdy, „Nowiny Kurier”, 21 października 1983. [4] Władysław, Szlengel, Do polskiego czytelnika [w:] Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, op. cit., [5] Samuel D. Kassow, Kto napisze naszą historię?, op. cit., s. 526. [6] Ibidem, [7] Władysław, Szlengel, Do polskiego czytelnika, op. cit., [8] Samuel D. Kassow, Kto napisze naszą historię?, op. cit., s. 320. [9] Ibidem, s. 528. [10] Władysław, Szlengel, Co czytałem umarłym, op. cit., s. 1. Źródła: Samuel D. Kassow, Kto napisze naszą historię? Ukryte Archiwum Emanuela Ringelbluma, przekł. Grażyna Waluga, Olga Zienkiewicz, Wyd. ŻIH, Warszawa 2017. Emanuel Ringelblum, Pisma Emanuela Ringelbluma z bunkra, pełna edycja Archiwum Ringelbluma, t. 29a, opr. Eleonora Bergman, Tadeusz Epsztein, Magdalena Siek, ŻIH, Warszawa 2018. Magdalena Stańczuk, Władysław Szlengel: poeta nieznany: wybór tekstów, Wyd. Bellona, Warszawa 2013. Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, Tekst opracowany na podstawie: Władysław Szlengel, Co czytałem umarłym, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska, źródło: Projekt współfinansowany ze środków Taube Philantropies. The project is generously supported by the Taube Philantropies.

pierwsza rocznica śmierci mamy wiersze